Czym jest FOMO? Zrozumienie lęku przed byciem na uboczu

W dzisiejszym świecie, gdzie media społecznościowe i ciągła łączność z internetem stały się normą, termin „FOMO” (Fear Of Missing Out) zyskał na popularności. Ale co dokładnie oznacza FOMO i jak wpływa na nasze życie? W tym artykule odpowiemy na kilka kluczowych pytań na temat tego zjawiska.

Co to jest FOMO?

FOMO, czyli „Fear Of Missing Out” (lęk/obawa przed przegapieniem czegoś; obawa, że coś nas omija), to stan emocjonalny charakteryzujący się obawą, że przegapimy coś ważnego lub ekscytującego, co dzieje się gdzie indziej. Jest to uczucie niepokoju związane z przekonaniem, że inni mogą mieć bardziej satysfakcjonujące doświadczenia niż my, a my przez to tracimy.

FOMO często jest związane z ciągłym sprawdzaniem mediów społecznościowych, gdzie ludzie dzielą się swoimi doświadczeniami, sukcesami, podróżami i życiem towarzyskim. W rezultacie, osoby doświadczające FOMO mogą czuć, że ich własne życie jest mniej interesujące lub satysfakcjonujące w porównaniu do życia innych.

Jakie są przyczyny FOMO?

Przyczyny FOMO, czyli lęku przed byciem na uboczu (Fear Of Missing Out), są złożone i mogą być związane z różnymi czynnikami psychologicznymi i społecznymi.

Oto kilka kluczowych przyczyn:

• Powszechność mediów społecznościowych – widząc posty znajomych i innych osób, które pokazują ich ekscytujące życie, podróże, osiągnięcia czy relacje towarzyskie, łatwo czuć, że sami przegapiliśmy coś ważnego.
• Porównywanie się z innymi –  kiedy ludzie porównują swoje codzienne życie z wyidealizowanymi obrazami życia innych prezentowanymi online, mogą czuć się mniej wartościowi lub spełnieni.
• Psychologia tłumu – chęć bycia częścią grupy i uczestniczenia w tym, co jest popularne lub trendy. Ludzie często chcą doświadczać tego, co wydaje się być powszechnie akceptowane i cenione przez innych.
• Niska samoocena – osoby z niższą samooceną mogą szukać zewnętrznych potwierdzeń swojej wartości, które wydają się pochodzić z uczestnictwa w „ważnych” wydarzeniach lub trendach.
• Strach przed wykluczeniem – strach przed byciem wykluczonym ze społeczności lub grupy rówieśniczej. Chęć należenia i bycia akceptowanym jest silnym motywatorem ludzkiego zachowania.
• Szybkość życia i dostępność informacji – ludzie mogą czuć presję, aby być na bieżąco ze wszystkim, co się dzieje.
• Różnorodność wyborów – życie we współczesnym społeczeństwie oferuje szeroki zakres możliwości i wyborów, co czasami prowadzi do niepokoju, że wybierając jedną ścieżkę, tracimy na innych doświadczeniach.

Rozpoznanie i zrozumienie tych przyczyn jest ważnym krokiem w radzeniu sobie z FOMO i budowaniu bardziej satysfakcjonującego i zrównoważonego życia.

Jakie są objawy FOMO?

Objawy FOMO mogą się różnić w zależności od jednostki, ale istnieje kilka typowych wskaźników, które mogą wskazywać na to zjawisko.

Oto najczęściej występujące objawy FOMO:

• Ciągłe sprawdzanie mediów społecznościowych – nieustanne logowanie się do mediów społecznościowych w celu sprawdzenia, co robią inni może powodować spędzanie nadmiernej ilości czasu na przeglądaniu postów innych, dodatkowo powodując odczuwanie niepokoju, gdy się tego nie robi.
• Niepokój przy braku dostępu do Internetu – brak możliwości śledzenia na bieżąco tego, co dzieje się na świecie.
• Zazdrość i porównywanie się z innymi.
• Strach przed wykluczeniem – obawa, że nie uczestniczenie w określonych wydarzeniach lub aktywnościach spowoduje wykluczenie społeczne lub stracenie połączenia z grupą rówieśniczą.
• Podejmowanie pośpiesznych decyzji – czynienie pochopnych decyzji o udziale w wydarzeniach lub działaniach, nawet jeśli nie są one szczególnie interesujące lub satysfakcjonujące, tylko po to, by nie czuć, że coś się przegapia.
• Poczucie niedosytu lub rozczarowania własnym życiem – poczucie, że własne życie nie jest tak ekscytujące lub spełnione jak życie innych, co może prowadzić do rozczarowania lub frustracji.
• Zmęczenie – fizyczne i emocjonalne wyczerpanie spowodowane ciągłym dążeniem do bycia na bieżąco z każdym wydarzeniem lub aktywnością społeczną.
• Zaniedbywanie osobistych zobowiązań – ignorowanie lub zaniedbywanie własnych zobowiązań, takich jak praca, nauka czy relacje, na rzecz próby uczestniczenia we wszystkim.

Rozpoznanie tych objawów u siebie lub u bliskich może być pierwszym krokiem do zaradzenia problemowi FOMO i pracowania nad bardziej zrównoważonym podejściem do życia i mediów społecznościowych.

Czy istnieje test na FOMO?

Nie istnieje oficjalny, medycznie zatwierdzony test na diagnozowanie FOMO, ponieważ nie jest to uznane jako formalne zaburzenie psychiczne. Niemniej jednak, w literaturze psychologicznej i w obszarze badań psychologicznych, zostały opracowane różne narzędzia i kwestionariusze, które mogą pomóc w zidentyfikowaniu symptomów FOMO.

Jednym z przykładów jest skala FOMO opracowana przez naukowców, taka jak „Skala FOMO” stworzona przez dr. Andrew K. Przybylskiego z Uniwersytetu Oksfordzkiego. Ta skala zawiera szereg pytań, które mierzą, jak często osoba doświadcza uczuć typowych dla FOMO, takich jak niepokój o przegapienie doświadczeń, które mogą mieć inni, czy potrzeba ciągłego połączenia z mediami społecznościowymi.

Takie narzędzia, chociaż mogą być przydatne do samooceny lub badania zjawiska w kontekście badań akademickich, nie powinny być traktowane jako narzędzia diagnostyczne w sensie medycznym. Jeśli ktoś martwi się, że FOMO negatywnie wpływa na jego życie, najlepszym działaniem jest skonsultowanie się z profesjonalistą w dziedzinie zdrowia psychicznego, który może pomóc w zrozumieniu i adresowaniu tych obaw. 

Ponadto, samoświadomość dotycząca własnych nawyków w mediach społecznościowych i refleksja nad tym, jak wpływają one na samopoczucie, mogą być kluczowymi krokami w radzeniu sobie z FOMO.

Jak FOMO wpływa na zdrowie psychiczne?

FOMO może mieć istotny wpływ na zdrowie psychiczne osób, które go doświadczają.

W poniższej tabeli przedstawiono kilka kluczowych sposobów, w jakie FOMO może wpływać na zdrowie psychiczne.

Jeśli FOMO negatywnie wpływa na życie osoby, ważne jest, aby szukać wsparcia, co może obejmować terapię, praktykowanie technik redukcji stresu, czy zmianę nawyków związanych z korzystaniem z mediów społecznościowych. Skonsultowanie się z profesjonalistą w dziedzinie zdrowia psychicznego może być cennym krokiem w radzeniu sobie z tymi wyzwaniami.

Związek FOMO z mediami społecznościowymi i technologią

FOMO  jest nasilane przez media społecznościowe – ludzie, przeglądając profile innych na platformach społecznościowych często napotykają posty przedstawiające idealizowane wersje życia innych, co może wywoływać poczucie niedosytu i zazdrości. 

Technologia umożliwia ciągłą obecność i dostępność mediów społecznościowych, co zwiększa ekspozycję na te idealizowane obrazy. Smartfony i inne urządzenia mobilne pozwalają na ciągłe śledzenie aktualizacji i porównywanie własnego życia z życiem innych, co może prowadzić do chronicznego poczucia niezadowolenia. 

Ponadto, algorytmy mediów społecznościowych są zaprojektowane tak, aby promować treści, które wywołują silne emocje, co często skutkuje przedstawianiem nierealistycznych, „perfekcyjnych” momentów. To może prowadzić do błędnego przekonania, że życie innych jest zawsze lepsze. 

Jak można zaradzić FOMO?

Zaradzenie FOMO wymaga pracy nad samoświadomością i samoakceptacją. Pomocne może być ograniczenie czasu spędzanego w mediach społecznościowych, skupienie się na realnych relacjach i doświadczeniach, a także praktykowanie wdzięczności za to, co mamy w naszym życiu.

Jak radzić sobie z FOMO?

Radzenie sobie z FOMO wymaga świadomego podejścia i często zmiany pewnych nawyków. Oto kilka strategii, które mogą pomóc w radzeniu sobie z tym zjawiskiem:

• Ograniczenie czasu spędzanego na przeglądaniu mediach społecznościowych.
• Skupienie się na Teraźniejszości – praktykowanie uważności i skupianie się na obecnym momencie może pomóc w docenieniu tego, co masz, zamiast martwić się o to, czego możesz brakować.
• Rozwój osobistych zainteresowań – poświęcenie czasu na rozwijanie własnych pasji i zainteresowań może przynieść większe poczucie spełnienia i samorealizacji.
• Wzmacnianie rzeczywistych relacji – budowanie i utrzymywanie mocnych, realnych relacji z rodziną i przyjaciółmi może pomóc zmniejszyć uczucie izolacji i braku związków, które często towarzyszy FOMO.
• Praktykowanie wdzięczności – regularne przypominanie sobie i docenianie tego, co masz w życiu, może pomóc zmniejszyć uczucie niedosytu i zazdrości.
• Stawianie sobie realistycznych celów – ustawianie osiągalnych celów i pracowanie nad nimi może przynieść poczucie osiągnięcia i satysfakcji, zamiast ciągłego dążenia do tego, czego doświadczają inni.
• Zaakceptowanie, że nie można być wszędzie i robić wszystkiego, jest kluczowym elementem radzenia sobie z FOMO. Zrozumienie, że każda decyzja niesie za sobą zarówno korzyści, jak i koszty, może pomóc w akceptacji wyborów, które dokonujesz.
• Wsparcie psychologiczne – w przypadku, gdy FOMO ma znaczący wpływ na twoje życie, pomocne może być wsparcie psychoterapeutyczne. Terapeuta może pomóc zrozumieć źródła FOMO i opracować strategie radzenia sobie z nim.

Pamiętaj, że FOMO jest naturalnym uczuciem, ale nie musi dominować nad twoim życiem. Znalezienie równowagi i koncentracja na własnym dobrostanie mogą pomóc w radzeniu sobie z tym zjawiskiem.

Jakie są skutki FOMO?

FOMO może prowadzić do różnych negatywnych konsekwencji, takich jak nieustanne rozpraszanie, zmniejszenie zadowolenia z życia, poczucie zazdrości, a nawet problemy ze zdrowiem psychicznym, takie jak lęk czy depresja. To zjawisko jest szczególnie powszechne w dzisiejszym cyfrowym świecie, gdzie dostęp do informacji o życiu innych jest łatwiejszy niż kiedykolwiek.

Rozumienie FOMO i jego wpływu na nasze życie to pierwszy krok do radzenia sobie z tym zjawiskiem. Ważne jest, aby pamiętać, że wartościowe doświadczenia i zadowolenie z życia płyną z tego, co robimy i kim jesteśmy, a nie z tego, co robią inni.

„W dobie niekończącego się przepływu informacji i możliwości życia w czasach powszechnej nadmiarowości, nasze umysły zmagają się z nieustannym lękiem, że nie zdążymy doświadczyć wszystkiego, skorzystać z każdej okazji, czy też być wszędzie jednocześnie. Jednakże, czy aby na pewno potrzebujemy tego wszystkiego? Wartością staje się umiejętność świadomego wyboru i rozwiniętego myślenia krytycznego, które pozwala nam w gąszczu informacji, propozycji i ofert skupić się na tym, co istotne dla nas. Istnieje potrzeba gotowości do rezygnacji z pewnych rzeczy bez poczucia utraty.
Zachęcam do zaakceptowania filozofii JOMO (joy of missing out – radości z tego, że pomijamy pewne rzeczy) i doświadczania prawdziwej przyjemności z tego, co wybieramy zajmować się świadomie. W tym kontekście, umiejętność czerpania radości z bycia w pewien sposób „nieobecnym” może stać się kluczem do pełniejszego życia, opartego na własnych priorytetach i wartościach.” –  mgr Katarzyna Świeca (pedagog, psycholog, psychoterapeuta)